Multimedia

baca - wyrabia ser i rządzi juhasami
bacówka - szałas lub koleba bacy z juhasami na hali
balkon - podcięta platforma w ścianie skalnej
bambus - składane nosze
bańdzioch - brzuch; kocioł górski
baszta - turnia w ksztłcie wieży zamkowej
beton - mocno zbity szorstki śnieg
biwak - nocleg pod gołym niebem
blacha - odznaka przewodnika
blok - wanta, głaz
brama - skalne zwężenie doliny
bryndza - ostry ser owczy; robi się go z przeschniętego "bundzu przemielonego w maszynce do mięsa, po czym zasolonego. Ser trzyma się uciśnięty silnie w drewnianych dzieżach
brzemię - coś co nosimy na plecach w płachcie materiału
brzyzek - stromo poderwany teren nad potokiem lub drogą. ("brzeżek")
bula - okrągłe wzniesienie
bundz - nie solony i nie owędzany świeży owczy ser, także do wyrobu bryndzy,
cap - samiec owcy (baran) lub kozicy,
ceper - dla górali przybysz z nizin, dla rusinowca osobnik w futrze i szpileczkach na Szpiglasowej
ceprostrada - droga dla ceprów
cerkiel - las przy polanie lub hali, gdzie wolno wypasać bydło i owce, bez prawa karczunku,
cetyna - podściółkę dla bydła lub juhasów z drobnych gałązki świerków lub kosówki,
chłopek - skała w ludzkim kształcie
chwyt - to czego się chwyta taternik
chodnik - ścieżka, drożyna
cieśniawa - zwężona część doliny
ciupaga - gruba laska zakończonej u góry stalową siekierką, u dołu okuta w szpic; do podpierania i do rąbania drzewa i śniegu
cmentarz - kocioł lub kotlinka o dnie pokrytym piargiem
cuha - kurtki z białego filcu do zarzucana na siebie i zapięta pod szyją
cyrhla - polana po wykarczowanym lesie
cyrk - patrz kar
czekan - mocnej laska o solidnym okuciu, której stalowa głowica zakończona jest z jednej strony łopatką, a z drugiej dziobem. Używany jest m.in. do rąbania stopni w śniegu
czerpak - kubek z toczonego jaworu z otworami na palce do picia mleka lub żentycy
czeluść - głeboka rozpadlina skalna
czołówka - latarka na głowie
czuba - szczyt, wierzchołek, kopa
drabina - źleb, stroma dolinka
dudy - (gajdy, koza) zbójnicki i pasterski instrument dęty, składający się z worka ze skóry owczej lub koziej, zwanego miechem, głowy, w kształcie stylizowanej główki kozicy, gdzie osadzona jest piszczałka ze stroikiem i otworami bocznymi zwana gajdzicą,
dujawica - silny wiatr, zamieć śnieżna
dudki - to co Górale kochają najbardziej - pieniądze
dziad - samotnie stercząca turniczka, skałka lub duża wanta,
dziadula - żebraczka, kobieta bez majątku (patrz takżę dziad),
dziura - jaskinia, kotlinka lub skalne okno,
dziwożona - mieszkająca w lasach lub nad wodą złośliwa czarownica o pokracznym wyglądzie z niezwykle długimi piersiami, łakoma na niemowlęta i małe dzieci; chroni przed nią dziurawiec nazywany zwonki lub zwonka,
ekspozyjca - przepaścistość
fajka - turniczka w kształcie fajki
filar - bardzo strome żebro skalne
flanka - zbocze, sciana
galeria - poziomy taras
gazda - chłop posiadający gospodarstwo; hruby gazda - bogaty gazda; gaździna - gospodyni; gazdować - gospodarzyć; gazdówka - gospodarstwo,
gęśle (gęśliki) - małe 3 lub 4-strunowe skrzypeczeki z jednego kawałka drzewa,
gieleta - drewniane naczynie, do którego pasterze doją owce,
gips - suchy śnieg
głaz - duży kamień
gont - deseczka do krycia dachów, zbieżna w przekroju poprzecznym, wyposażona w nut (rowek) i pióro. Przy kryciu pióro wchodzi w nut następnego gonta. Dawniej gonty szczypano
Górale - mieszkańcy Karpat
grań - grzbiet szczytu lub turni
grapa - urwiste zbocze, grzbiet,
groń - wyniosły brzeg potoku, albo grzbiet między dwoma strumieniami,
grule - ziemniaki, pyry, kartofle
grzebień - pozioma grań
grzęda - podłużna wypukłość zbocza lub ściany górskiej
gunia - krótka brązowa peleryna z rękawami i kołnierzem
gzyms - wąska półeczka
haki u kozicy - rogi kozicy,
hala - trawiasty tereny położony powyżej górnej granicy lasu; górskie pastwisko należące do jednego właściciela, obejmowała polany, równie, płaśnie, upłazy,
harnaś - przywódca zbójników,
hawiarz - górnik
herbik - pagórek, grzbiecik góry, pozioma grzęda,
honielnik - chłopiec, pomocnik juhasów
horolezka - wąski plecak bez kieszeni i stelażu
hotar - większy obszar pól lub lasu, duża część wsi,
hruby - gruby,
igła - turnia o wysmukłym kształcie,
jadwiga - gruby drąg o kształcie olbrzymiej laski służący w szałasach do zawieszania kotła nad watrą,
jafer - gęste zarośla borówki czarnej gdy są bez owoców,
jama - płytka jaskinia, doły i leje,
jarzec - jęczmień,
jedla - jodła, jeger - uzbrojony strażnik,
jesieniowisko - jesienny wypas krów lub owiec,
juhas - pasterz owiec
kar - zagłębienie terenu o charakterze basenu
keczka - lesiste wzgórza,
kierdel - stado owiec,
kierpce - buty z jednego kawałka skóry wołowej, często z dorobionym obcasem,
kira - zakręt lub serpentyna drogi albo ścieżki,
klin - boczny grzbiet, który rozdziela dwie doliny lub dwa żleby
kłabuk - kapelusz z okrągłą główką i rondem, wyrabianego z twardego czarnego filcu
kocioł -okrągłe zagłębienie terenu
koleba (koliba) - szałas pasterzy lub zagłębienie pod skałami, gdzie można zanocować
komin - wąskie i strome zagłębienie w skałach, a także wysmukła turniczka
koń - krawędź skalna, po której można posuwać się okrakiem
kopa - kopulasta góra
kopieniec - góra podobna do kopy
kosowina - kosodrzewina
kostki - skorupki ślimaka naszyte na pasku główki kapelusza
koszar - zagroda dla owiec
koszarzysko - tu gdzie stał poprzednio koszar
kotelnica - kotlina lub miejsce kocenia się i zimowania owiec
koza - kozica
koziarz - myśliwy polujący na kozice, kłusownik
krzesanica - urwisko skalne
kurniawa - zamieć śnieżna
leluja - lilia złotogłowie
magura - wzgórze, pagórek
maliniak - zarośla malinowe
młaka - bagno, torfowisko
mnich - widmo Brockenu
mraźnica - strąga z kamiennego murku, gałęzi
nietota - widłak wroniec
niżni - niższy
nyża - takie zagłębienie w skale, aby zmieścił się tam człowiek
obłaz - terenowa przeszkoda, strome skały
ogród - piętro doliny albo taras na stromym stoku
oko - mały stawek
ostrewka - wbity w ziemię pień z krótko obciętymi gałęziami do układania kopek siana
oszczypek (ozscypek) - podpuszczkowy wędzony ser owczy
palenica - wypalony las lub kosodrzewina
patria (patryja) - wieża triangulacyjna stojąca na szczycie
perć - wąska ścieżka
piarg - okruchy skał u stóp ścian górskich
piszczałka (fujarka) - instrument dęty z wierzby, jaworu lub jesionu
płaza - głaz przerżnięty wzdłuż do budowy chat
polana - część łąki, hali czy pastwiska, gdzie kosi się trawę
pole - pochyła powierzchnia na dnie lub zboczu doliny
polowac - myśliwy
pośredni - środkowy
potok - strumień; dolina lub jar potoku
przepaska - wypas owiec podczas wiosennego redyku ze wsi na halę
przysłop - miejsce na grzbiecie lub przełęcz
puciera - duże naczynie używane do zlewania mleka z udoju, przy wyrobie sera, do przechowywania kwaśnej żentycy
redyk - wypędzanie stad owiec z początkiem lata na hale górskie
redykałka - mniejszy od oszczypka serek owczy
rohacz - wyróżniający się szczyt
roztoka - głęboka dolina górska z potokiem lub miejsce gdzie spływają się strumienie
rówień - płaskie miejsce na dnie doliny
rygiel - skalny próg zamykający ujście cyrku czyli karu
serdak - krótka barania kamizelka
siklawa, siklawica - wodospad
skała - luźny kamień
skałka - turniczka lub niewielka wanta
skok - wodospad
skrzyżal - płyta skalna
smrek - świerk
solisko - miejsce, gdzie wykłada się sól dla bydła lub owiec do lizania
spady - urwisko
staw - jezioro
strąga - przenośne lub stałe ogrodzenie, w którym gromadzi się owce do dojenia
styrznik - wyniosły grzbiet rozdzielający dwa potoki płynące u jego stóp
szałas - drewniany lub kamienny budynek, w którym w latem mieszkają baca z juhasami
szałasiska - miejsce, gdzie kiedyś stał szałas
szatra - namiot z gałęzi
szczerba - wcięcie w grani
szczyt - samodzielna góra
szpej - ambalaż Rusinowca
śtyrbny -stromy, spadzisty
świstówka - miejsce zamieszkane przez świstaki
tobogan - sanie na szerokich płozach do zwożenia
trąbita - instrument dęty w kształcie długiej drewnianej rury rozszerzonej na końcu
turnia - stromy, urwisty, skalisty szczyt; urwista skała w grani szczytu lub w jego ścianie
ubocz - niezbyt strome zbocze góry
upłaz -rozległe, trawiaste zbocze
uwiezisko - część stromego zbocza z oberwaną darnią
wanta - blok skalny
warzecha - duża drewniana chochla używana do mieszania żentycy
watra - ognisko
watrzysko - miejsce po watrze
wibramy - podeszwy z twardej gumy; buty z podeszwą typu wibram
wierch - góra
woda - strumień
wolarnia - tam gdzie dawniej wylegiwały się lub pasły woły
wrota - szeroka przełęcz
zadni - tylny, ostatni
zagon - żleb półka trawiasta nadajaca się do wypasu owiec
zakosy - serpentyny ścieżki lub perci
zimówka - zimowy wypas owiec (np. po Nowym Roku na Rusinowej Polanie)
żabica - okrągły płaski kamień leżący w potoku
żentyca - serwatka z mleka owczego

Dopisz słówko